قانون حمایت از حقوق معلولان از آن دست قوانینی است که بیشتر جنبه تزئینی دارد. قانونی که به گفته فعالان این حوزه، مهم‌ترین مفاد حمایتیِ آن یا اجرا نمی‌شود و یا به صورتِ نیم‌بند اجرا می‌شود. اجرای کامل ماده ۲۷ این قانون یکی از اصلی‌ترین مطالبات معلولان است. آن‌ها برای رسیدن به این حق بارها تجمع کرده‌اند.

بهروز مروتی، فعال حقوق معلولان، در پاسخ به این سوال که چقدر از مطالبات معلولان به نتیجه رسیده است گفت: هیچ کدام از خواسته‌هایمان محقق نشده و هیچ پالس مثبتی هم دریافت نکرده‌ایم. از اردیبهشت تجمعات سراسری خود را با تأکید روی ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان آغاز کردیم. هر ماه حداقل یک تجمع برگزار کردیم که متأسفانه مسئولان هیچ واکنشی به مطالبه‌ ما نشان ندادند.

وی ادامه داد: البته بعد از آخرین تجمعِ سراسری معلولان در ۷ آبان بالاخره توانستیم معاون سازمان برنامه و بودجه را ببینیم. در آن جلسه، ایشان کاملا رسمی برای ما سخنرانی کردند و با سخنانی از این دست که مثلا «ما معلولان را دوست داریم» یا «پیگیرِ مشکلات شما هستیم» بحث را آغاز کردند. زمانی که ما وارد بحث شدیم، صحبت های ایشان را امیدبخش ندیدیم. در واقع آن‌ها می‌گویند ما نمی‌توانیم ماده ۲۷ را اجرا کنیم نه فقط الان بلکه حتی در آینده هم امید چندانی به اجرای این ماده نیست.

این فعال حقوق معلولان گفت: موضوعِ دیگر این بود که در آن جلسه بدونِ اینکه ما بدانیم رئیس سازمان بهزیستی هم دعوت شده بود. در ابتدا فکر کردیم ایشان برای حمایت از خواسته‌ ما آمده‌اند، اما کاملاً در دفاع از دولت و سازمان برنامه و بودجه سخنرانی کردند. ایشان گفتند این اقدامات - که خب منظورشان کمپین و تجمع و… بود - تبعات سیاسی و قانونی دارد.

مروتی به یک طومارِ ۱۳۳ متری با هزاران امضا اشاره کرد و گفت: این طومار به سختی جمع شد. ما از معلولان در سراسر کشور امضا گرفته بودیم و قرار بود آن را به معاون سازمان برنامه و بودجه تحویل بدهیم تا به دست رئیس این سازمان برسانند اما متأسفانه رئیس سازمان بهزیستی، این طومار را مسئله ساز دانستند و خب معاونت سازمان برنامه و بودجه هم به آن بی‌توجهی کردند و ما نیز طومار را برگرداندیدم.

طبق ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان دولت مکلف است کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور کند. مروتی در رابطه با بودجه ماده ۲۷ می‌گوید: بودجه‌ای که برای این ماده قانونی در نظر گرفته شده هزار میلیارد تومان است که البته گفته‌اند قرار است دو سه برابر شود. این در حالی است که بودجه اجرایی ماده ۲۷ در سال جاری بر اساس حداقل دستمزد که ۵ میلیون و ۳۰۸ هزار تومان است، چیزی حدود ۳۰هزار میلیارد تومان می‌شود. این یک تفاوتِ سی برابری است.

وی گفت: در حال حاضر به ۲۲۰هزار نفر از مشمولانِ این ماده ۲۳۷هزار تومان – به جای ۵ میلیون و ۳۰۸هزار تومان حداقل حقوق – پرداخت می‌کنند. اینها نهایتا می‌خواهند این مبلغ را دو سه برابر کنند و از طرفی جامعه هدف را هم بزرگتر کنند. در حالیکه با این اقدامات نمی‌توانند ادعای اجرای ماده ۲۷ را داشته باشند.

این فعال حقوق معلولان تأکید کرد: این اقدامات ناامید کننده است. طبق ماده ۲۷ دولت وظیفه دارد حداقل حقوق را به معلولان شدید پرداخت کند، ۲۷۳ هزار تومان و یا کمی بیشتر از آن دردی از ما دوا نمی‌کند. بعد از ۵ سال به نظر می‌‎رسد هیچ اراده‌ای برای اجرا این قانون وجود ندارد.

مروتی گفت: ما ۵ سال پیش پیشنهاد دادیم که اگر بودجه کافی برای اجرای ماده ۲۷ ندارید، در طول ۵ سال این ماده را به تدریج اجرا کنید؛ یعنی مثلا در ابتدا برای ۲۰ درصد از مشمولین اجرا کنید و سال به سال درصدِ افرادِ مشمول را بالا ببرید. به صورتِ شفاهی موافقت کردند اما در طول این ۵ سال هیچ توجهی به این خواسته نکردند. همین امروز هم این پیشنهاد را دوباره مطرح می‌کنیم؛ در این صورت حداقل ۲۰درصد از ماده ۲۷ اجرا می‌شود، تعدادی از معلولان حداقل دستمزد می‌گیرند و باقی هم امیدوار می‌شوند که در سال های بعد مشمول دریافت آن شوند.

وی به نادیده گرفته شدنِ حقوق افراد دارای معلولیت در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: حتی همه‌ حقوقی که از برنامه توسعه دوم تا ششم برای معلولان لحاظ شده بود، در برنامه هفتم توسعه حذف شده است.

این فعال حقوق معلولان ادامه داد: پرداختِ ۲۷۳ هزار تومان در شرایطی که سبد هزینه‌ها بین ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان است، به دردِ منِ معلول نمی‌خورد. ببینید من به عنوان کسی که با این مشکلاتِ دست و پنجه نرم می‌کنم می‌گویم که سبد خرید و تغذیه معلولان به شدت کاهش پیدا کرده است. به جرئت می‌توانم بگویم که امروز دسترسی به میوه و مرغ و گوشت برای ما رویایی شده است. معلولان دچار سوءتغذیه شده‌اند، مسائل دیگر که جای خود را دارد!

مروتی گفت: در حال حاضر مستمری یک معلول شدید ۷۶۴هزار تومان است. با این پول چه می‌توان خرید؟ به کدامِ زخم می‌توان زد؟ با این اجاره‌های میلیونی و هزینه‌های درمانِ سنگین چگونه می‌توانیم با این مستمری زندگی کنیم؟ اگر کمک خیرها و خانواده نباشد ما در همین حد هم نمی‌توانیم زندگی کنیم.

این فعال حقوق معلولان تاکید کرد: بیماری روحی و روانی و جسمی افراد معلوم افزایش پیدا کرده است. از طرفی به خاطر فقر نمی‌توانیم مسائلِ درمانی و توانبخشی را پیگیری کنیم. وسایل توانبخشی به شدت گران است اما آنچه بهزیستی می‌دهد بسیار ناچیز است و نسبتش مثل همان مستمریِ ۷۶۰هزار تومانی و سبد معاش ۱۵ میلیون تومانی است. مسئله‌ درمان هم همین است. از طرفی می‌بینیم زباله گردی و جمع کردن ضایعات و تکدی‌گری بین معلولان بیشتر شده است.